Kontrola a kontroling we współczesnych warunkach gospodarowania

5/5 - (7 głosów)

Kontrola stanowi niezbędny etap cyklu działania zorganizowanego oraz jedną z funkcji zarządzania. Kontrola definiowana jest jako systematyczne sprawdzanie i ocenianie celów marketingowych i polityki przedsiębiorstwa w tym zakresie oraz metod realizacji celów. Spełnia ona zatem w przedsiębiorstwie trzy istotne funkcje. Pozwala przede wszystkim na diagnozę podjętych działań, monitorowanie przebiegu ich realizacji, a na podstawie dostarczanych przez kontrolę informacji również na prognozowanie zjawisk rynkowych.

Wypracowane do lat dziewięćdziesiątych XX wieku metody kontroli marketingu nie zapewniają jednak pełnej informacji niezbędnej do podejmowania decyzji strategicznych a często nawet operacyjnych. Główną przyczyną tego stanu rzeczy jest rozdrobnienie instrumentów kontroli oraz brak odgórnego narzędzia koordynującego przepływ danych pomiędzy obszarami planowania i kontroli w przedsiębiorstwie.

Taką nadrzędną funkcję spełnia natomiast kontroling, czyli szczególny system koordynacji określonych działań w sferze zarządzania, przede wszystkim w zakresie planowania i kontroli oraz gromadzenia i przetwarzania informacji

na przeszłość Kontrola Kontroling Orientacja na przyszłość
stwierdza błędy koordynuje
wnioskuje naprawienie błędów nadzoruje
szuka winnych doradza
wnioskuje pokrycie szkód pomaga metodycznie
wnioskuje nałożenie kary wnioskuje rozwiązania
wnioskuje zmiany personalne proponuje środki zaradcze
wnioskuje zmiany organizacyjne inspiruje, przestrzega, wskazuje na obce doświadczenia.

Do najczęściej pojawiających się w literaturze kryteriów podziału kontrolingu należą przede wszystkim kryterium czasu i zakresu.

Według K. Wierzbickiego, ze względu na horyzont czasowy działalności, której dotyczy kontroling możemy dokonać jego podziału na kontroling strategiczny i operatywny (operacyjny). Głównym zadaniem kontrolingu strategicznego jest pomoc kierownictwu przedsiębiorstwa w realizacji zamierzeń długookresowych. Kontroling obejmuje węższy zakres czasowy i jest ukierunkowany głównie na osiągnięcie bieżących celów, mających wpływ na kształtowanie się zyskowności przedsiębiorstwa. Dlatego też stosuje się tutaj głównie rachunkowe metody badania przedsiębiorstwa, a nacisk kładziony jest przede wszystkim na analizy ilościowe, nie jakościowe. Biorąc pod uwagę zakres kontrolingu wyróżnia się kontroling kompleksowy i funkcjonalny. Kontroling kompleksowy obejmuje koordynację planowania i kontroli oraz tworzenie rachunku ekonomicznego w skali całego przedsiębiorstwa. Natomiast kontroling funkcjonalny dotyczy spełniania konkretnych funkcji przedsiębiorstwa, w tym między innymi zaopatrzenia, produkcji, ochrony środowiska.[1]

Kontroling funkcjonalny obejmuje również kontroling marketingowy, chociaż ta klasyfikacja zawiera pewne uproszczenia. Marketing można rozumieć zarówno jako pojedynczą funkcję pełnioną w przedsiębiorstwie (podejście klasyczne), jak i jako orientację całej organizacji (ujęcie współczesne). Dlatego należy przyjąć, że kontroling marketingowy może być zarówno strategiczny (kompleksowy – dotyczący zarządzania całym przedsiębiorstwem zorientowanym na marketing), jak i operacyjny (skupiający się na realizacji funkcji marketingowej).


[1] I. Penc – Pietrzak, Strategiczne zarządzanie marketingiem, Key Text, Warszawa 1999, s. 232.

Dodaj komentarz