System wartości w zarządzaniu strategicznym

5/5 - (4 głosów)

System wartości w zarządzaniu strategicznym odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu długoterminowej wizji oraz kierunków działania organizacji. Współczesne przedsiębiorstwa coraz częściej zdają sobie sprawę, że osiągnięcie sukcesu na rynku nie opiera się wyłącznie na analizie ekonomicznej i konkurencyjnej, ale również na głębokim zrozumieniu i zastosowaniu właściwych wartości, które są spójne z celami i aspiracjami organizacji.

Wartości stanowią zbiór przekonań, norm oraz ideałów, które kierują działaniami ludzi w organizacji. Są one fundamentem kultury organizacyjnej i wpływają na to, jak pracownicy postrzegają swoje zadania, jak podejmują decyzje i w jaki sposób współpracują z innymi. W praktyce zarządzania strategicznego wartości odgrywają ważną rolę w definiowaniu misji i wizji organizacji, określając, co jest dla firmy najważniejsze i jakie są jej priorytety.

Podejście strategiczne w zarządzaniu organizacjami to sposób rozumienia analizy rzeczywistości charakterystyczny dla orientacji globalnej. Oznacza to, że zarządzanie opiera się na systemie następujących wartości[1]:

  • otwartość systemów, polega między innymi na tym, że punktem odniesienia do  organizowania działalności przedsiębiorstwa i jego oceny jest świat, a nie tylko dany kraj. Dotyczy to asymilacji przodujących doświadczeń światowych w dziedzinie techniki, technologii, rozwiązań organizacyjnych, a także ujawnienie własnych doświadczeń na użytek innych, otwartość ludzi na ludzi, otwartość samego siebie na innych, itp.
  • kompleksowość widzenia i rozwiązywania spraw, problemów, zgodnie z poglądem  Arystotelesa, który uważał, że świat nie jest pewną sumą składających się nań części. Oznacza to istotne pomniejszenie znaczenia kartezjańskiej filozofii rozkładania i oglądu świata organizacji poprzez każdą część (funkcję) osobno.
  • pryzmat przyszłości, czyli preferowanie perspektywy jutra kosztem dnia dzisiejszego, widzenie i rozwiązywanie problemów w kontekście budowania przyszłości organizacji; a nie na przykład rozwiązywania tylko bieżących problemów.
  • kreatywność ukierunkowania na rozwój i postęp organizacji. Oznacza to preferowanie nowego w miejsce dotychczasowych zadań, struktur, procedur, postawienie na ludzi chcących tworzyć nowe jakości społeczne i gospodarcze.
  • nastawienie na wyniki powiększające bogactwo organizacji.
  • współdziałanie, rozumiane jako podstawa i umiejętność współpracy z innymi.

Te wartości tworzą coś na kształt infrastruktury zarządzania strategicznego, stanowią podłoże do formułowania zasad zarządzania organizacjami, w tym przedsiębiorstwami. Odzwierciedlają zarazem kierunki poszukiwań oraz formułowanych rekomendacji w ramach podejścia strategicznego[2].

Przykładowo, organizacja, która ceni innowacyjność, prawdopodobnie będzie inwestować w badania i rozwój, promować kreatywność wśród swoich pracowników i zachęcać ich do poszukiwania nowych rozwiązań. Taka organizacja prawdopodobnie będzie również bardziej otwarta na ryzyko i gotowa do eksperymentowania z nowymi pomysłami. Z drugiej strony, przedsiębiorstwo, które kładzie nacisk na stabilność i pewność, może skupić się na optymalizacji istniejących procesów, zwiększaniu efektywności i unikaniu niepotrzebnego ryzyka.

Współczesne rynki są dynamiczne i nieprzewidywalne, co sprawia, że zdolność organizacji do dostosowywania się do zmieniających się warunków staje się kluczowa. W takim kontekście wartości mogą służyć jako kompas, który wskazuje kierunek nawet w trudnych i niepewnych czasach. Pomagają one organizacji zachować spójność i jasność wizji, nawet gdy otoczenie biznesowe jest pełne niejasności.

Jednakże, samo posiadanie jasno określonych wartości nie jest wystarczające. Aby stały się one skutecznym narzędziem zarządzania strategicznego, muszą być one w pełni zintegrowane z działalnością przedsiębiorstwa. To oznacza, że wartości muszą być uwzględniane w procesie planowania strategicznego, ale również w codziennej działalności firmy. W praktyce może to oznaczać, że przy podejmowaniu decyzji biznesowych, zarówno tych dużych, jak i małych, wartości są brane pod uwagę i służą jako kryterium oceny.

Podsumowując, system wartości w zarządzaniu strategicznym jest nie tylko kluczowym elementem kultury organizacyjnej, ale również ważnym narzędziem, które pomaga organizacjom w nawigacji w złożonym i dynamicznym otoczeniu biznesowym. Właściwe rozumienie i zastosowanie wartości może przyczynić się do osiągnięcia długoterminowego sukcesu, budowania trwałych relacji z interesariuszami i tworzenia trwałej przewagi konkurencyjnej.

[1] J. Kekin, Zarządzanie przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1993, s. 54

[2] B. Wawrzyniak, Polityka strategiczna przedsiębiorstwa, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1989

Istota zarządzania strategicznego

5/5 - (4 głosów)

Zarządzanie strategiczne to kierowanie rozwojem organizacji nastawione na wykorzystanie szans i unika­nie zagrożeń pojawiających się w jej otoczeniu. Cechą szczególną zarządzania strategicznego jest nie tyle długi ho­ryzont planów, co koncentracja zainteresowania kadry me­nedżerskiej na otoczeniu przedsiębiorstwa, na stałym bada­niu zmian w procesach makroekonomicznych, technologii, prawie, zachowaniu się konsumentów, konkurentów i do­stawców.[1]

Menedżer myślący strategicznie jest otwarty na infor­macje z otoczenia i bez uprzedzeń podchodzi do nowych zjawisk i sytuacji. Wie, że wszystko może się zdarzyć i do każdej sytuacji zewnętrznej przedsiębiorstwo musi się do­stosować, jeśli nie może jej zmienić. Menedżer strategiczny akceptuje fakt zmienności i nieprzewidywalności otoczenia. W sytuacji, w jakiej funkcjonują współcześnie przedsiębior­stwa, gdzie z dnia na dzień zmienia się sytuacja polityczna, pojawiają się nowe technologie, a mody nie trwają nawet se­zonu, układanie jednego planu strategicznego opartego na jednej wizji przyszłości byłoby logicznym błędem. Planowa­nie strategiczne zakłada budowanie wielu wersji planów strategicznych dla różnych scenariuszy przyszłości.

Strateg, czyli menedżer myślący i zarządzający strate­gicznie, to człowiek koncentrujący się na zasadach działa­nia, tworzący wizje przyszłych stanów otoczenia i szukający najlepszych pomysłów na przeżycie i rozwój firmy. Dopraco­wanie szczegółów tych planów pozostawia komórkom szta­bowym, nie dążąc do ich uszczegółowiania i formalizacji.

Stwierdzenie, iż zarządzanie strategiczne ukształtowało się w wyniku ewolucji procesu zarządzania organizacjami potwierdzają dwie koncepcje. Pierwsza z nich, która została opracowana przez F.W. Glucka. S.P. Kaufmana i A.S. Wallecka wskazuje na powstanie zarządzania strategicznego w wyniku sekwencyjnego wzbogacania procesu planowania. Twórcy tej teorii badając rozwój zarządzania strategicznego w 120 przedsiębiorstwach stwierdzili, że ukształtowało się ono w wyniku sekwencyjnego wzbogacania procesu planowania w miarę ewolucji przedsiębiorstwa i jego otoczenia. Drugi pogląd na rozwój podejścia strategicznego w zarządzaniu przedstawił H. Hinterhuber.[2]

Zarządzanie strategiczne to proces, który pozwala organizacji na określenie kierunku jej działania i podejmowanie decyzji dotyczących alokacji zasobów w celu osiągnięcia wyznaczonej wizji i strategicznych celów. W skład zarządzania strategicznego wchodzą analiza, planowanie, realizacja oraz kontrola działań związanych z strategią. Proces ten pomaga organizacji dostosowywać się do zmieniającego się otoczenia, wykorzystując własne mocne strony i minimalizując słabe.

Główne aspekty zarządzania strategicznego to:

  1. Analiza strategiczna: Obejmuje ona ocenę wewnętrznego środowiska organizacji (mocne i słabe strony) oraz zewnętrznego środowiska (szanse i zagrożenia). Narzędzia takie jak analiza SWOT czy analiza PESTEL są często używane w tym etapie.
  2. Formułowanie strategii: Na podstawie przeprowadzonej analizy, organizacja określa swoją misję, wizję oraz długoterminowe cele. Następnie wybiera odpowiednią strategię, która pozwoli jej osiągnąć te cele.
  3. Implementacja strategii: Polega na wprowadzaniu strategii w życie. Obejmuje to alokację zasobów, ustanowienie odpowiednich struktur organizacyjnych, rozwijanie kompetencji pracowników i wprowadzanie zmian w kulturze organizacji w celu wspierania realizacji strategii.
  4. Kontrola i ewaluacja: Proces ten polega na monitorowaniu postępów w realizacji strategii oraz ocenie jej skuteczności. Jeśli wystąpią odchylenia od planu, organizacja podejmuje działania korygujące.

Zarządzanie strategiczne ma kluczowe znaczenie dla sukcesu organizacji, ponieważ pozwala na:

  • Długoterminowe myślenie: Pomaga organizacji skupić się na długoterminowych celach, a nie tylko na bieżących problemach.
  • Adaptację do zmian: Umożliwia identyfikację zmian w otoczeniu i dostosowywanie się do nich, co pozwala organizacji utrzymać konkurencyjność.
  • Efektywne wykorzystanie zasobów: Poprzez ukierunkowanie zasobów na najważniejsze cele, organizacja może lepiej je wykorzystać i osiągnąć lepsze wyniki.
  • Zaangażowanie pracowników: Jasno określona wizja i cele pomagają pracownikom zrozumieć, jakie jest ich miejsce w organizacji i jak przyczyniają się do jej sukcesu.

Ostatecznie, zarządzanie strategiczne jest nie tylko procesem, ale także podejściem do myślenia o biznesie, które promuje długoterminowe planowanie, proaktywność i elastyczność w obliczu niepewności i zmienności rynkowej.

[1] M. Romanowska, Strategie rozwoju i konkurencji, CIM, Warszawa 2000, s. 5

[2] H. Hinterhuber, Strategische Unternehmungsfuhrung, Berlin-New York 1989. s. 24