Wybór osób do badania

Wybór osób do badania jest jednym z najważniejszych etapów procesu badawczego, ponieważ to od niego zależy jakość i wiarygodność uzyskanych wyników. Odpowiedni dobór uczestników pozwala na uzyskanie danych, które są reprezentatywne dla badanej populacji, a tym samym umożliwia formułowanie trafnych i rzetelnych wniosków. Wybór ten zależy od charakteru badania, przyjętej metodologii oraz dostępnych zasobów, takich jak czas i możliwości logistyczne.

Pierwszym krokiem jest określenie populacji badawczej, czyli grupy, do której będą odnosiły się wyniki badań. Może to być szeroka populacja obejmująca wszystkich członków określonej społeczności, na przykład uczniów szkół średnich w danym regionie, lub bardziej wąsko zdefiniowana grupa, jak na przykład nauczyciele matematyki w wybranych placówkach. Kluczowe jest precyzyjne określenie, jakie cechy musi spełniać dana grupa, aby wyniki badania były relewantne i mogły być generalizowane na całą populację.

Następnym krokiem jest wybór próby, czyli określenie konkretnej grupy osób, które faktycznie wezmą udział w badaniu. Próba może być dobrana na kilka sposobów, a jej wielkość zależy od celu badania oraz przyjętej metody analizy danych. W badaniach ilościowych często stosuje się dobór losowy, który pozwala na uzyskanie próby reprezentatywnej i minimalizuje ryzyko błędów wynikających z subiektywnego wyboru uczestników. Dobór losowy może mieć charakter prosty, gdzie każdy członek populacji ma taką samą szansę na udział w badaniu, lub warstwowy, gdzie populacja jest dzielona na podgrupy według określonych kryteriów, takich jak płeć, wiek czy poziom wykształcenia.

W badaniach jakościowych często stosuje się celowy dobór próby, który pozwala na wyselekcjonowanie uczestników spełniających określone kryteria. Taka strategia jest szczególnie przydatna w badaniach wymagających głębszej analizy określonych przypadków lub grup, które są trudne do zbadania za pomocą metod statystycznych. Na przykład w badaniach dotyczących doświadczeń osób z rzadkimi schorzeniami dobór losowy nie byłby praktyczny, dlatego badacz może zdecydować się na kontaktowanie się z osobami spełniającymi określone kryteria diagnostyczne.

Innym podejściem jest dobór przypadkowy, ale w ramach dostępnych zasobów, czyli tzw. dobór wygodny. Polega on na rekrutacji uczestników spośród osób, które są łatwo dostępne, na przykład studentów uczelni, w której prowadzone jest badanie, czy użytkowników określonych forów internetowych. Choć jest to metoda szybka i łatwa do przeprowadzenia, może prowadzić do ograniczeń w zakresie uogólniania wyników, ponieważ próbka niekoniecznie jest reprezentatywna dla całej populacji.

Przy wyborze osób do badania kluczowe jest także określenie odpowiedniej wielkości próby. W badaniach ilościowych wielkość próby powinna być wystarczająco duża, aby umożliwić analizę statystyczną i zapewnić wiarygodność wyników. Istnieją metody statystyczne pozwalające na obliczenie minimalnej liczby uczestników wymaganej do uzyskania rzetelnych wyników, w zależności od zmienności w populacji oraz poziomu istotności statystycznej. W badaniach jakościowych natomiast liczba uczestników jest często ustalana na podstawie zasady nasycenia teoretycznego, czyli momentu, w którym kolejne wywiady czy obserwacje nie dostarczają już nowych informacji.

Niezależnie od wybranej metody doboru uczestników, istotne jest również przestrzeganie zasad etyki badawczej. Uczestnicy badania powinni być świadomi jego celu, przebiegu oraz potencjalnych konsekwencji udziału, a także mieć możliwość wyrażenia dobrowolnej zgody na uczestnictwo. W badaniach dotyczących wrażliwych tematów, takich jak zdrowie psychiczne czy sytuacja społeczna, badacz powinien także zapewnić anonimowość i poufność danych, aby chronić prywatność respondentów.

Ostatecznie wybór osób do badania to proces wymagający starannego przemyślenia i dostosowania do specyfiki badanej problematyki. Prawidłowo przeprowadzony dobór uczestników pozwala na uzyskanie wiarygodnych i trafnych wyników, które mogą stanowić solidną podstawę do formułowania wniosków i rekomendacji. Niezależnie od tego, czy badanie ma charakter ilościowy czy jakościowy, kluczowe jest zapewnienie, że próba odzwierciedla rzeczywiste zjawiska występujące w populacji i pozwala na rzetelną analizę badanego problemu.

J. Brzeziński wyróżnia dwa rodzaje doboru osób do badań. Pierwszym z nich jest dobór celowy, czyli taki, w którym badacz sam wybiera określone osoby do grupy badawczej lub powołując się na opinię eksperta, kompletując próby na podstawie zgłoszeń ochotników. Drugim rodzajem doboru osób do badań jest dobór losowy.

W przeprowadzonym badaniu autor zastosował dobór celowy

Należy pamiętać, że celowy dobór osób będzie obarczony dużym błędem, a próba może nie być reprezentatywna, więc nie można uogólniać wyników.

W sumie …. osób, w tym…. kobiet… itd.

Analiza wyników badań własnych

Opis uzyskanych wyników

Z badań wyłoniły się następujące wyniki.

Płeć respondentów

Rozkład płci w badanych grupach był następujący:

Tabela 4.1: Rozkład płci w grupach badawczych

f₁ – osoby z Firmy A

f₂  – osoby z firmy B

Jak więc widać, badane grupy są niejednorodne – w grupie I większość stanowią kobiety (59%), w grupie II mężczyźni (72%).