W ostatnich latach można zaobserwować wzrost popularności programów szkoleniowych, mających na celu rozwijanie umiejętności oraz poszerzanie zasobu kompetencji. Istnieje wiele przyczyn rosnącej popularności i potrzeby szkoleń, do najważniejszych z nich należą:
- Tempo zmian
- Niewystarczalność wiedzy zdobytej w szkole
- Wydłużenie życia
- Zmiany systemowe
- Potrzeby indywidualne
Głównym czynnikiem, który sprawia, że szkolenia stały się wręcz koniecznością dla wielu osób, jest tempo zmian cywilizacyjnych i gospodarczych, jakie zachodzą wokół nas. Kiedyś człowiek mógł wyuczyć się jednego zawodu i wykonywać go aż do emerytury. Często zawód, nieraz wraz z warsztatem stało się dostosowanie do nowych warunków pracy, zmiana – nieraz wielokrotna — miejsca pracy i jej charakteru. Tempo tych zmian jest coraz szybsze. Niektóre zawody wręcz zanikły (np. zawód praczki), w innych potrzebne umiejętności zmieniają się bardzo szybko. Nie wystarcza już to, czego człowiek nauczył się, rozpoczynając pracę. Potrzebne staje się zdobywanie coraz to nowych umiejętności, jak choćby obsługi nowych urządzeń. Wprowadzanie nowych technologii, komputeryzacja wymuszają potrzebę szkolenia się. Często chodzi nie tylko o szkolenie w obsłudze konkretnego urządzenia, np. komputera i jego oprogramowania, ale również o zmianę postaw wobec nowoczesnych technologii, o zredukowanie obaw i lęku[1].
Czasem pojawia się również problem nieadekwatności wykształcenia zdobytego w szkole do aktualnej sytuacji na rynku pracy. Przykładem mogą być szkoły zawodowe, które wykształciły licznych specjalistów tokarzy, podczas gdy w wielu rejonach kraju nie ma rozwiniętego przemysłu, co gwarantowałoby im miejsca pracy. Potrzebne staje się, więc szkolenie, wyuczenie nowych umiejętności, które dałyby tym ludziom szansę znalezienia pracy[2].
W Polsce i w innych krajach dawnego bloku komunistycznego dodatkowym czynnikiem, który skłania do udziału w szkoleniach, są zmiany systemowe. Przestawienie gospodarki na inny sposób funkcjonowania, przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw rodzą konieczność zapoznania się z zasadami funkcjonowania gospodarki rynkowej, konkurencji, zarządzania firmą w nowych warunkach. Nauka na własnych błędach może być tu zbyt kosztowna, stąd zainteresowanie szkoleniami w tym zakresie.
Jeszcze inną przyczyną konieczności szkolenia osób dorosłych jest proces wydłużania się życia człowieka. O ile w przeszłości okres aktywności zawodowej był stosunkowo krótki, teraz znacznie się wydłużył. Wraz z coraz szybszym tempem zmian rodzi to konieczność uczenia się osób dorosłych. Wydłużenie się okresu dorosłości daje możliwość rozwoju nowych umiejętności i ich wykorzystania w działaniu.
Innym czynnikiem, który przyczynia się do popularności szkoleń, jest duża rozbieżność między umiejętnościami i wiedzą nauczanymi w szkole a aktualnymi wymaganiami na rynku pracy. Wiele osób, które kilkanaście czy kilkadziesiąt lat temu zakończyło edukację, nie miało szans nabyć wielu umiejętności, które są im teraz potrzebne, jak choćby umiejętności obsługi nowych urządzeń. Szkoła zresztą, przygotowuje do pracy głównie od strony teoretycznej, co stwarza potrzebę nabycia praktycznych umiejętności potrzebnych w konkretnym zawodzie.
Można zauważyć również coraz bardziej powszechne, zwłaszcza wśród osób młodych, dążenie do samo-rozwoju, do poszerzania swoich kompetencji. Jest ono związane często z rywalizacją na rynku pracy, dążeniem do zajęcia jak najlepszej pozycji. Pracownicy w coraz większym stopniu przejmują odpowiedzialność za planowanie swojej kariery, za podnoszenie kwalifikacji – tak, aby być atrakcyjnymi dla pracodawców. Zjawisko to, już nawet trend kulturowy, także przyczynia się do wzrostu zapotrzebowania na szkolenia[3].
[1] M. Łaguna, Szkolenia, GWP, Gdańsk 2004, s. 19
[2] Tamże, s. 19
[3] Tamże, s. 21